Çin’den elektrikli araç ithalatında tüketiciyi koruyacak yeni önlemler devrede: Servis kurmazsan araç getiremezsin

Ticaret Bakanlığı, elektrikli araç ithalatına yönelik yeni kurallar getirdi. Dün Resmi Gazete’de yayımlanan ‘Bazı Elektrikli Araçların İthaline İlişkin Tebliğ’, özetle “Çin’den bir elektrikli araç markası buldum, bunu getirip Türkiye’de satarım” dönemini bitiriyor. Elektrikli araç ithal etmek isteyenlerin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca düzenlenen izin belgesini alması gerekiyor. Bu belgeyi almak için de; Türkiye’de temsilci bulundurması, en az 40 kişinin çalıştığı çağrı merkezi hizmeti vermesi ve en önemlisi Türkiye’nin 7 bölgesinde ‘kendisine ait’ en az 20 servis kurması gibi katı şartları karşılaması gerekiyor. AB ülkeleri ve Türkiye’nin Serbest Ticaret Anlaşması imzaladığı 39 ülkenin ise böyle bir zorunluluğu bulunmuyor. Böylece düzenlemenin daha çok Çinli markalara ve Çin’den ithal edilen elektrikli araçlara yönelik olduğu ortaya çıkıyor.

MEVCUT MARKALARA ‘EKSİĞİ GİDERİN’ UYARISI

Hürriyet’in sorularını yanıtlayan bakanlık yetkilileri, ‘7 coğrafi bölgede en az 20 servis’ kuralının Satış Sonrası Hizmetler Yönetmeliği’nde de bulunduğunu ancak bunun biraz kâğıt üzerinde kaldığını söylediler. Son dönemde tüketici şikâyetlerinin arttığını, Batman’da arızalanan bir elektrikli araç için İstanbul’dan servis yönlendirildiğini, kısa sürede giderilebilecek basit arızalar için bile tüketicinin günlerce servis beklemek zorunda kaldığını, aracını kullanamadığını kaydeden yetkililer, yeni tebliğle firmalara şu mesajın verilmek istendiğini anlattılar:

“Firmalar, 7 bölgede en az 20 adet kendi servis istasyonlarını kurmak zorunda kalacak. Tüketiciler için çağrı merkezi açmak zorunda olacak. Türkiye’de resmi makamlarca muhatap olacak temsilci bulundurmaları gerekecek. Yeni ithalatçılar bu kurallara uyacak ama mevcutlara da ‘denetimi sıklaştıracağım, mesajı veriliyor. Yönetmelik 30 gün sonra yürürlüğe girecek. Bu süre içinde mevcutlara ‘eksikliklerinizi giderin, aksi halde yapılacak denetimler sonrasında ithalat izniniz de iptal olabilir’ denilmiş oluyor.”

10 ÇİNLİ MARKA VAR

Türkiye’de şu anda elektrikli araç satışı yapan veya yapacağını duyuran 10 civarında Çinli otomotiv üreticisi bulunuyor. Bu markalar BYD, DFSK, Hongqi, Hozon Neta, Leapmotor, SAIC (MG, Maxus), Seres, Skywell, SWM ve Voyah şeklinde sıralanıyor. Diğer yandan, Avrupalı markaların da Çin’de üretip yani Çin menşeli olup ithal ettiği elektrikli araçlar da var. Örneğin, Dacia’nın uygun fiyatlı elektrikli modeli Spring, Volvo’nun yakında Türkiye’ye getireceği EX30 gibi modelleri bulunuyor. Bu modellerin de Çin menşeli kabul edildiği için düzenleme kapsamına girmesi bekleniyor.

‘TÜRKİYE MARKA ÇÖPLÜĞÜNE DÖNECEKTİ’

-Konuyla ilgili sorularımızı yanıtlayan Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği (OSS) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Özçete, düzenlemenin tüketicileri koruma açısından çok olumlu yönde atılmış bir adım olduğunu söyledi. Özçete,“Son zamanlarda trafikte adını sanını daha önce hiç duymadığımız markalara ait araçları görmeye başladık. Bugün Türkiye’ye gelmiş veya gelmeye hazırlanan 84 adet yeterlilik standartlarını sağlamış araç markası var. Söz konusu 84 markanın en az 40 tanesinin önümüzdeki yıllarda ayakta kalabileceğine dair endişeler bulunuyor. Haliyle bu markaların satış sonrası servis, yedek parça, müşteri temsilcisi bulundurmadan gelip Türkiye’de satış yapması ciddi bir risk. Dolayısıyla biz bu düzenlemeyi, bundan sonra gelecek markalara yönelik yapılmış bir eylem olarak görüyoruz. Aksi halde Türkiye bir marka çöplüğüne dönüşecek ve çok ciddi tüketici mağduriyetleri oluşacaktı. Artık sürdürülebilirliğine inanan Uzakdoğulu markalar yatırımlarına devam edecek, şüphesi olan ‘ben satışa başlayayım gerisi gelir’ diyenler belki de bu işten vazgeçecek” yorumunda bulundu.

‘SERVİS KONUSU BELİRGİNLEŞMELİ’

Bazı gri alanların giderilmesi gerektiğini de belirten OSS Başkanı Ali Özçete, “20 tane servisi kendisi bizzat mı kuracak yoksa bayilikle mi bunu gerçekleştirecek. Burası gri bir nokta. Çünkü, bugün servis sayısı 60-70’i bulan Avrupalılar var, yine servis sayısını arttıran Çinliler de var ama bunların sayısı ‘franchising’ sistemiyle artıyor. Firmalar genellikle kendi yatırımını yapmıyor. Dolayısıyla buranın netlik kazanması çok önemli” ifadelerini kullandı.

BU KOŞULLARI KARŞILAMAYAN SATAMAYACAK

– İthalat öncesinde üretici firmanın Türkiye’de yerleşik yetkili temsilci bulundurması  gerekecek.

– İthalatı yapılacak her bir marka için Türkiye`de kurulmuş en az 40 personele sahip Türkçe çağrı merkezi kurulacak.

– Elektrikli araçların batarya sistemlerinin izlenmesi, kontrolü ve denetiminin yapılacağını dair yazılı taahhütname verilecek.

– Firmalar, elektrikli araçların satış sonrası montaj, bakım ve onarımı için 7 coğrafi bölgede “kendisine ait” en az 20 servis istasyonu kurmak zorunda olacak. Diğer servis istasyonları veya organizasyonlarından hizmet satın alamayacak.

– Halihazırda Türkiye’ye elektrikli araç ithal eden markalar bu şartları karşılamak üzere hızla hazırlık yapması gerekecek. Yapılacak denetimlerde eksikliler görülürse ithalat izinleri iptal edilebilecek.