Gazeteci, şair, arkadaşımız Uğur Yanıkel geçtiğimiz yıl 24 Aralık 2022’de hayatını kaybetmişti. Ailesi ve arkadaşları, Yanıkel için Şişli Derviş Eroğlu Kültür Merkezi’nden anma programı düzenledi.
Anma programında ailesi ve birlikte çalıştığı arkadaşları tarafından Yanıkel’in gazeteciliği, şairliği, edebiyat arşivciliği, hayata bıraktığı iz üzerine konuşuldu.
Anmada, şair Azimet Avcu, yazar Tekin Deniz, şair Zafer Yalçınpınar, 10Haber Genel Yayın Yönetmeni Hakan Çelenk, Seda Yanıkel ve Damal Dernekleri Federasyonu Başkanı Güner Kökat konuştu.
Konuşmaların ardından Yanıkel’in sevdiği türküler sanatçı Eren Can Doğaner tarafından seslendirildi.
Anma programının son bölümünde ise arkadaşları A. Gülfem Özer, Celal Baran Yıldırım, Emir Alisipahi, Ozan R. Kartal, Toprak Şems Tezcan Uğur Yanıkel’in şiirlerini okudu.
‘Bir Uğur Yanıkel perspektifi’
Azimet Avcu’nun Yanıkel’i anlattığı ‘Bir Uğur Yanıkel Perspektifi’ sunumu:
“Uğur Yanıkel kısa yaşamında edebiyat hakkında çok şeyler yaptı. Uğur’la 2015 yılında bir dergi fuarında tanışmıştık. 20 yaşında pırıl pırıl bir insandı. O yaşlarda edebiyat hakkında keskin çizgileri olan ve bir amaç uğruna bu denli çabalayan çok az insana rastlanır. O dönemlerde fanzinler ve dergiler birbiriyle yarışıyordu. Her köşede insanlarla bağ kuran şiirin bu kafes içinde gerçeklerle uğraşmasını gerektiğini düşünen nadir insanlardan birisiydi. O zamanlarda kendine Ece Ayhan gibi etiğin peşine düşen şairlerin çalışmalarıyla uğraşmakta arşivlerini didik didik etmekle meşguldü. Sınırlarını bu en üst noktaya koymuştu. Kendi sınırlarını çok net çizer yaşamına çok az insan alırdı. Yaşamına aldığı insanlarla muhteşem bir diyaloğu vardı. Onun yanında enerjiniz tükenmezdi. Kendine has söylemleri, her gün yeni bulduğu hitap biçimleriyle, yaptığı laf cambazlıklarıyla hiçbir zaman unutulmayacaktır. Uğur’un kişisel tanımını böyle sayfalarca yapabilirim. Ama bugün daha çok yaptığı işler hakkında konuşmak istiyorum.
Şairlik yanı
Şiirleri ve yazıları Aydınlık Kitap, Diri Ozanlar Derneği, Karanfil Fanzin, Karazin Dergisi, Panoptikon, Parende, Peyniraltı Edebiyatı, Panoptikon, Dünyadan Çıkış Yolları, Gard, Sipsi Majör vb. gibi dergi ve fanzinlerde yayımlandı. Uğur Yanıkel şiiri bir nehir üzerinde suyun kırıldığı küçük şelalelere benziyor. Ece Ayhan’dan fazlaca beslenmiş bir tarihsellik, kapalılık ve kelime oyunları şiirinde geziniyor. Hatta şiirine bazen öyle bürünüyor ki bazı şiir çevrelerinde Paşa dedesi olduğu hakkında söylemleri oluyor. Silahlar, Bandolar, Hanlar ve Pasajlar şiirlerinde kol gezmektedir. Kendisini Ece Ayhan’ın Ortodoksu zanneder bazen. Kilise Papazları ilişir karşısına. Dünyada hep yerini arayan Uğur, kendini Meçhul Öğrenci Anıtının kaderini yaşar. 2018’den sonra şiire ara vermiş 23 yaşından sonra şiir yazmamaya karar vermiştir. Şiir onu karanlıktan öteye götürememiştir.
Görsel şiir ve görsel çalışmaları
Görsel şiir üzerine bir sürü çalışma yapmış olup bunların büyük kısmını “Glitchnâme” isimli kitabında yayınlamıştır. Kitabı sadece yayin.pasaj69.org sitesi üzerinden yayınlamış olup bir süre sonra yayından kaldırmıştır. Kitabın nüshası olmadığı için kitaba şimdilik ulaşılamıyor. Bunun dışında Sipsi Majör fanzininde ve bazı sosyal medya organlarında görsel şiirlerine yer vermiştir. Bunun yanında resimle ilgilenmiş olup resim ve kolaj çalışmaları bulunmaktadır. Görsel işler üzerine çok kafa yorar bu bağlamda devamlı çalışmalar yapardı. Bu çalışmaların sonunda 3D oyun görselleri yapmaya kadar gitmişti…
Dergicilik yanı
“Kara’nın hakikatine ve sahiciliğine sığındık, gösteri dolu aydınlıktan kaçıp.” diyerek yayın hayatına başlayan Karazin isimli bir dergiyi 2 sayı çıkarabilmiş ekonomik koşullardan dolayı devam edememiştir. Parende Dergisi’nin son sayılarında yayın kurulunda yer almış, dergicilik sisteminin online sisteme taşınmasını her koşulda dile getirmiştir. 2016’larda bu online dergicilik sisteminden uzak duran bizler 2021 pandemisiyle onun safına geçmiş bulunduk.
Yayıncılık yanı
Matbu yayıncılığın artık çağın koşullarına uymadığını ve ekonomik düzeyde sürdürebilir olmayacağını her fırsatta savunan Uğur Yanıkel, Pasaj69 adlı Otonom yayıncılık sitesi kurmuştur. Sitesi hala aktif konumdadır. Burada 13 kitap yayınlamıştır.
Kitaplar
DERLEME: Kürt Çiçekleri: Özgür Gündem’den Yazılar (Ece Ayhan)
DERLEME: Express Görüşme Notları: Ümit Bayazoğlu’nun Ece Ayhan İle Yaptığı Görüşmeden Notlar
DERLEME: İyi Bir Güneş: Ece Ayhan’dan Hikâyeler
ELEŞTİRİ: YAKIŞMIYOR!: Günümüz Edebiyat Ortamına Bir Bakış (Halûk Cengiz)
ARŞİV ÇALIŞMASI: BAKMAK: Dergilerden Yazılar (İlhan Berk)
ARŞİV ÇALIŞMASI: Yarı-Saklı Günlükler: Mısırkalyoniğne ve Yugoslavya Günlükleri (İlhan Berk)
ANLATI: Rüzgâr Defteri (Zafer Yalçınpınar)
SÖZLÜK: Sonu Zor Sözlüğü (Mustafa Irgat)
ŞİİR: Aksi İspatlanana Kadar Ayna (Ahmet Keskinkılıç)
ŞİİR: Kış Algını (İlker Şaguj)
ŞİİR: Tarihinsancısı (Zafer Yalçınpınar)
ŞİİR: Ben Hayatımı Kaybederek Kazanıyorum (Murat Çelik)
ŞİİR: Biraz Birlikte Yürüseydik Ya (Can Küçükoğlu)
Arşivcilik yanı
Uğur YANIKEL, her şeyden önce bir edebiyat arşivcisiydi. Arşiv odalarında devamlı gezinir bulduğu en ufak ipucunun peşine düşerdi. Bu arşiv çalışmalarının bir kısmını Zafer Yalçınpınar’ın öncülük ettiği Evvel.org ve daha sonra kendi kurduğu Pasaj69 üzerinden yayınlamayı sürdürmüştür. Ece Ayhan’ın öykülerini gün yüzüne çıkarmış, Özgür Gündem’de yer alan cesur yazılarını dosya çalışması olarak yayınlamıştır. Ayrıca İlhan Berk’in Dergilerdeki yazılarını ve Günlüklerini gün yüzüne çıkarmış bunları arşiv çalışması olarak yayınlamıştır.
Editörlük ve tasarımcılık yanı
Pasaj69’da yayınladığı kitapların yanında bazı fanzin ve dergilere editörlük ve tasarımlarını üstlenmiştir. Horplak, Sipsi Majör, Karazin gibi dergilere tasarım yaparak destek olmuştur. Bunun dışında son dönemlerde Kitap Kapakları üzerine çalışmaları olmuş olup bir portfolyo oluşturmuştur.
Eleştirel yanı
Uğur Yanıkel, şiir emlakçılığına, edebiyat yarışmalarına, edebiyat kanonlarına, emek hırsızlarına, yazar isimlerinin parsellenmesine karşıydı.
Telif haklarından dolayı edebiyat alanındaki her türlü buluntuya hiçbir sebep göstermeden çöken yayın evlerine, yine telif haklarından dolayı topluma mal olan yazarların her türlü ürününe konan ve bunu parayla satan piyasaya karşı bir savaş içindeydi. Edebiyat yarışmaları başlığı altında hep aynı jürilerle objektiflikten tamamen uzak bir halde kurumlara çöken, yazarı bir yarış atına döndüren sisteme karşı hep en önde mücadele içindeydi.
Emeğine sadece telif hakkı elinde olduğu için çöken yayınevlerine, mahkemelerle aldığı tehditlere karşı dik duruşuyla hep örnek bir kişilik olmuştur. Örneğin; Ece Ayhan’ın öykülerini ilk defa kendisi bulup yayınlamış, telif hakları yüzünden tehdit edilmiş ve emeğinin üzerine tamamen çökülerek Yalçın Armağan tarafından ismi dahi anılmadan kitaplaşmıştır.
Yazarların isimlerini kullanarak yarışmalar düzenleyen çevreler yazarların ismini yaşatmak başlığı altında bu durumdan nemalanarak ödül ve paraları kendi aralarında paylaşmakta ve buna karşı gazetelerde yazı yazmıştır.
Sizlere kısaca bir Uğur Yanıkel perspektifi çizmeye çalıştım. O yeni şiirde kısa zamanda uzun şeyler söyleyerek direnmiş kendini Beyoğlu – Kurtuluş arasından çıkararak bize bu çürük toplum içinde bir hakikati söylemeye çalışmıştır. Uğur Yanıkel’i biz edebiyata gönül vermiş dostları olarak edebiyat tarihi içinde yaşatmaya ve bu etik savaşını sürdürmeye devam edeceğiz. Işıklar içinde uyusun. Hepinizi saygıyla selamlıyorum.”
