Ziya İPEK
Ayçiçek hasadının başladığı bugünlerde fiyatların geçen yılın altında kaldığını söyleyen Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru, Trakya Birlik, Çukobirlik ve Antbirlik gibi tarım satış ve kredi kooperatifleri aracılığıyla “müdahale fiyatı” açıklanmasını ve bu kooperatiflere kamu bankaları aracılığıyla finansman sağlanması gerektiğini söyledi. Doğru, ayçiçek kilogram fiyatının bu yıl 10 ile 11 lira arasında değiştiğini ve geçen yılın altında kaldığını belirterek, sorunun çözümü için 6 maddelik öneri sundu.
Hasat zamanı iç talep az, fiyatlar yetersiz kaldı
Çukurova’da ayçiçeği ekimlerinin özellikle susuz kıraç bölgelerde buğdaya alternatif olduğunu ve her yıl getirisinden dolayı ekim alanlarının arttığını bildirdi.
Bu yıl Adana’da 750 bin dekar ayçiçeği ekiminden, ilkbahar yağışlarının da etkisiyle 240 bin ton civarında rekolte beklendiğini anımsatan Doğru, ancak bu yıl buğday, arpa ve mısırda 30 Nisan 2023 tarihine, ayçiçeği çekirdeği ve ham ayçiçeği yağında ise 31 Mayıs 2023 tarihine kadar gümrük vergilerinin “sıfır” olmasından dolayı sanayicilerin tedariklerini yurt dışından karşıladıklarını, hasada da tüm ürünlerde “devir stoku” ile girdiklerini söyledi.
Yurtdışı emtia fiyatlarının düşmesi ve gümrük vergilerinin yükseltilmesinde geç kalındığını vurgulayan Doğru, buğday, arpa ve ayçiçeğinde; hasada depo ve siloların dolu olarak girilmesiyle hasat zamanı iç talep ve fiyatların gerilediğini bildirdi.
“Finansmana erişimleri kolaylaştırılmalı”
Ayçiçeği yağı fiyatlarında yaşanan düşüşlerin devam edeceği beklentisiyle yağ sanayicilerinin hasatta piyasaya girmekten, fiyat vermekten ve mal almaktan kaçındıklarını ifade eden Doğru: “Şu anda Adana’da talebin çok az olduğu ayçiçeği piyasasında fiyatlar yüzde 43 randıman için 10 ile 11 lira arasında değişiyor.
Halbuki geçen yıl Adana’da çiftçinin fiyat beklentisi 14 liraydı ve Çukobirlik 10,3 lira olarak açıkladığı ilk fiyatı; önce 10.8 liraya, en son Ağustos ayında 11,25 liraya yükseltmişti. Tüm bu olumsuzlukların yanında finansmana ulaşmakta zorluk çeken ve özel bankalardaki kredileri kapalı olan sanayiciler mal alımı için yeterli kaynak bulamamaktan da şikâyet etmektedir.”
Maliyetler sebebiyle yeme talep azaldı
Yem sanayisinde yem üretimi ve satışlarının; inek kesimleri ve maliyetler sebebiyle üreticilerin beslemede tasarrufa gitmelerine dayalı olarak geçen yılla karşılaştırıldığında geriye gittiğini dile getiren Doğru, bu nedenle buğday, arpa, mısır ve ayçiçeği gibi ürünler ve artıklarının yem sanayisinde kullanım talebinde düşüşler gözlendiğini vurguladı.
Mutlu Doğru’dan 6 maddelik önlem paketi
Mutlu Doğru, fiyatların çiftçi açısından olumlu düzeyde oluşması ve piyasanın çalışması için 6 maddelik önlem paketi açıkladı.
1.Ayçiçeği fiyatlarına müdahale edecek kamu kurumu olmadığından Trakya Birlik, Çukobirlik ve Antbirlik gibi tarım satış ve kredi kooperatifleri aracılığıyla fiyat açıklanarak mal alımına gidilmeli ve bu kooperatiflere kamu bankaları aracılığıyla finansman sağlanmalı.
2.İthal ayçiçeği çekirdeği ve ham yağı için referans fiyat belirlenerek, bu fiyat üzerinden gümrük vergisi uygulanmalı.
3.Sanayici ve tüccarların depolarında yaklaşık 3-4 aylık ithal ürün stoku olduğundan, bu stokun bitimindeki mal tedariki için, yerli mal alan sanayiciye 3 aylık uygun faizli kredi imkânı tanınmalı. 4.Geçmiş yıllarda çeltikte ve ayçiçeğinde uygulanan ve çok etkili olan, yerli mal alımının yüzde 50’si kadar gümrüksüz ithalat izni verilmeli.
5. Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında ihraç kaydıyla ithalata yerli mal alım şartı getirilmeli.
6.Ayçiçeği çekirdeği ve ham yağı ithalatı üzerindeki maksimum düzeyde olan gümrük vergisi oranlarının yanında ton başına sabit miktarda da ilave vergi konulmalı.
