Geçtiğimiz yıllarda dünya çapında etkili olan Covid-19 salgını sebebiyle pek çok ülke gibi Türkiye’de de sokağa çıkma yasağı ilan edilmişti. Bu süreçte büyük değişime uğrayan alışveriş alışkanlığı, daha ucuz ve kolay bir seçenek olarak değerlendiren e-ticaretin artmasına neden olmuştu. Günümüzde yaygın bir şekilde kullanımına devam edilen internet alışverişleri, çoğu şey gibi ilaç sektörünü de etkiledi.
Eczacılardan edinilen bilgiye göre, kanunen yasak olan internetten ilaç satışlarının pandemi döneminden sonra yaklaşık olarak yüzde 50 oranında arttığı öğrenildi. İnternet üzerinden alınan normal ürünlerin bile bazı zamanlar sahte çıkabildiğini belirten eczacılar, sahte ilaçların da internet üzerinden piyasaya sürüldüğüne vurgu yaptı. Konuyla ilgili toplumu bilinçlendirmek amacıyla eczanelerde, “Sağlığınızla oynamayın, internetten ilaç almayın” yazılı poşetlerin kullanımı yaygınlaşırken, ilaçların doktor tavsiyesi ile eczanelerden alınması gerektiği konusunda uyarı yapıldı.
“İLACIN SAHTE OLUP OLMADIĞINI GÖZLE AYIRT ETMEK İMKÂNSIZ”
Eskişehir’de eczacılık yapan Özlem Özmutlu, kare kodlu ve İTS sistemine kayıtlı olan ilaçların internet ortamında satılmasının kanunen yasak olduğunu söyledi. İnternetten alınabilecek sahte ilaçların sağlık açısından risk oluşturacağını ifade eden Özmutlu, “Bakanlığımızın eczacılık mesleğinin başından itibaren yayınladığı bir mevzuatı var. Bu mevzuatta kare kodlu ve İTS sistemine kayıtlı olan ilaçların internet ortamında satılmasının yasak olduğu yazıyor. Hatta son zamanlarda bu yasakla ilgili poşet basmaya başladılar. Çünkü insanlar 3-5 TL daha ucuz olsun diye internet ortamından ilaç, gıda takviyesi ve dermokozmetik ürünü alıyorlar.
İnternetten alınan ilacın sahte olup olmadığını gözle ayırt etmek imkânsız. Yani böyle yapılıyorsa zaten kanuna aykırı bir durum var demektir. Sahte ambalajı üretmek çok kolay, internete sahte ambalaj yazdığınızda bile dünya kadar ilan çıkıyor. Yetkililer bu durumlara alakalı bir şeyler yapmaya çalışılıyor ama yeterince arkasına düşülmüyor. Belki de kâr amacı güden başka birileri var. İşin ucu onlara dokunacağı için engel olunmuyordur, bunu bilemeyiz” dedi.
“İNTERNETTEN İLAÇ ALIŞVERİŞİ YÜZDE 50 ORANINDA ARTTI”
İnternetten aldığı ilacın yan etkisini gören vatandaşların eczanelere geldiğini aktaran Özmutlu, kullanılan ilacı incelediklerinde çoğu zaman bahsi geçen yan etkinin olmaması gerektiğini gördüklerini ve sahte ilaç kullanıldığını buradan anladıklarını belirtti. İnternetten alınan sahte ilaçların renk farkı gösterdiğini de dile getiren eczacı Özlem Özmutlu, şunları söyledi:
“Pandemide insanların evden çıkmasının yasaklanmasıyla birlikte internetten ilaç alışverişi yaklaşık yüzde 50 oranında arttı. Belki çok daha fazla bile olabilir. Bazen hastalar geliyor, ‘Ben bu ilacı içtim ama yan etkisi oldu’ diyor. Ondan sonra bakıyoruz, aslında o gıda takviyesinin böyle bir yan etkisi yok. O zaman anlıyoruz ki sahte ürün kullanmış. Şuruplar bazen fazla sıcakta ya da soğukta bırakılabiliyor. Onlar zaten görüntüsünden de anlaşılabiliyor, birçok ilacın renginde farklılık oluyor. Gerçek firmaların ürettiği gibi aynı renk tonunu tutturamıyorlar. Kremlerde faz ayrımları yaşanabiliyor. Çok Isıya maruz kalmasıyla alakalı sürdüğünüzde emilmeme gibi durumlar meydana geliyor.”
“İLAÇ, DOKTOR TAVSİYESİYLE MUTLAKA ECZABEDEN ALINMALIDIR”
Pandemi döneminden sonra bazı vatandaşların eczaneye gitmeye üşenir hale geldiğini düşünen Özmutlu, doktor tavsiyesi olmadan ilaç kullanılmaması gerektiğine dikkat çekti. İlacı zehirden ayıran tek şeyin doz olduğunu aktaran Özmutlu, “İTS sistemi ile sahte ilaçları tespit etmek çok kolay. İlaç, hangi eczaneden sanal ortama satılmış ya da hangi yollarla girişi yapılmış, kaydı var mı ya da yok mu görebiliyoruz. İnternetten ilaç alanının da cesaretine hayran kalıyorum ben.
Normalde yan etkisi olan bir şeyi doktor ve eczacı tavsiyesi olmadan internetten alıyorlar. Pandemi döneminde evden çıkmayınca eczaneye gitmeye üşenir hale geldik. Sahte ilacın içine ne koyulduğunu kimse bilemez. Ayrıca doza dikkat etmezse o ilacın kullanılmasının anlamı da yok. İlacı zehirden ayıran tek şey dozdur. Bunun maksimum dozu var, zehirlenebilirsiniz. Bu gibi durumlara dikkat edilmeli, internetten ilaç alışverişi yapılmamalı. Türkiye’de ilaca en güvenilir ve en ulaşılabilir kanal eczanelerdir. İlaç, doktor tavsiyesiyle mutlaka eczaneden alınmalıdır” şeklinde konuştu.
